[324] ปฏุภาวกเร ปรเม วิวิเธหิ นเยหิ ยุตฺเต วินยปิฏเก ปรมตฺถนยํ อภิปตฺถยตา อยํ สตตํ ปริยาปุณิตพฺโพติ โยชนาฯ ตตฺถ วิวิเธหิ นานปฺปกาเรหิฯ นเยหีติ นียนฺติ วุตฺตานุสาเรน อุทีริยนฺตีติ ‘‘นยา’’ติ วุตฺเตหิ จกฺกเปยฺยาลาทีหิ นเยหิฯ ปรมตฺถนยนฺติ ปรโม จ โส อตฺโถ จาติ ปรมตฺโถ, ปรโม วา วิเสเสน นิจฺฉิตพฺโพ อตฺโถ ปรมตฺโถ, โสเยว วินิจฺฉยตฺถิกานํ พุทฺธิยา เนตพฺโพติ ปรมตฺถนโย, วินิจฺฉยูปาโย นียติ เอเตนาติ กตฺวา ‘‘ปรมตฺถนโย’’ติ วุจฺจติ, ตํ ปรมตฺถนยํฯ อภิปตฺถยตาติ วินยปิฏเก วินิจฺฉยํ วา ตทุปายํ วา ปตฺถยตา, อิจฺฉนฺเตนาติ อตฺโถฯ ‘‘ปริยาปุณิตพฺโพ อย’’นฺติ ปทจฺเฉโทฯ ม-กาโร อาคมสนฺธิโช, โอ-การสฺส อ-การาเทโสฯ ปริยาปุณิตพฺโพติ ปฐิตพฺโพ, โสตพฺโพ จินฺเตตพฺโพ ธาเรตพฺโพติ วุตฺตํ โหติฯ อยนฺติ วินยวินิจฺฉโยฯ

อิติ วินยตฺถสารสนฺทีปนิยา

วินยวินิจฺฉยวณฺณนาย

จตุตฺถปาราชิกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สงฺฆาทิเสสกถาวณฺณนา

[325] เอวํ นานานยปฏิมณฺฑิตสฺส ปาราชิกกณฺฑสฺส วินิจฺฉยํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ ตทนนฺตรมุทฺทิฏฺฐสฺส เตรสกณฺฑสฺส วินิจฺฉยํ ทสฺเสตุมาห ‘‘โมเจตุกามตา’’ติอาทิฯ โมเจตุํ กาเมตีติ โมเจตุกาโม, ตสฺส ภาโว โมเจตุกามตา, ตาย สมฺปยุตฺตํ จิตฺตํ โมเจตุกามตาจิตฺตํฯ เอตฺถ ‘‘โมเจตุกามตา’’ติ อิมินา เอกาทสสุ ราเคสุ ‘‘โมจนสฺสาโท’’ติ วุตฺตํ อิมสฺส สงฺฆาทิเสสสฺส มูลการณํ สุกฺกโมจนวิสยํ ราคมาหฯ